Truyện ngắn của Hồ Ngọc Vinh
Chị Bình lớn tiếng giận dữ:
-Tôi nói cho
cái mặt mợ biết nhớ. Nhà tôi không có kiểu mèo mả, gà đồng. Em
tôi vừa mất hơn năm, mợ đã rước
gíai về nhà. Bình vừa nói vừa lấy tay chỉ vào cái ảnh thờ đặt ở
phía trái trên ban thờ. Ảnh này Tươi nhờ thợ chụp lại, sửa bằng công nghệ Photoshop, chọn loại
khung ảnh bằng gỗ chò chỉ, vừa
với kích cỡ của ảnh, trang trọng đặt nó lên ban thờ.
Chị Loan dịu giọng hơn nhưng
đượm vẻ chì chiết:
-Nhà này
vẫn là nhà của bố mẹ tôi. Lơ mơ chúng tôi đuổi mợ ra ngoài đường.
Mợ đừng tưởng.
Chị Mơ chậm rãi kể lể:
- Thấy cậu
như vậy, chị em chúng tôi xúm vào mỗi người một ít làm cho cậu mợ
nếp nhà. Tuy không tầng nọ, tầng kia, nhưng nhà xây, trần bê tông cứ
thế mà ở. Biết điều thì chúng tôi cho ở, bằng không cuốn xéo khỏi
cái nhà này.
Trong nhà
không khí thật ngột ngạt. Giặc Đông Ngô không bằng bà cô bên chồng . Mấy
chị chồng sát khí đằng đằng, mặt
đỏ tía tai, giận dữ mắng nhiếc Tươi không tiếc lời.
Tươi chợt nhớ
lại những cử chỉ chăm sóc đỡ đần của Hạnh …Ừ . Như thế có phải là
ngoại tình không? Nếu như vậy là ngoại tình, Tươi có lỗi quá đi chứ.
Nhưng quả thật, giữa Tươi với Hạnh
chưa có điều gì. Tươi không thẹn với
lòng mình khi nói ra điều đó. Mọi người quàng xiên ra cả việc
nhà cửa, đất đai, xúc phạm đến lòng tự trọng của Tươi. Rõ ràng là
mọi người coi Tươi không ra gì, coi thường Tươi. Nãy giờ Tươi nhẫn
nhịn, họng nghẹn ứ, uất ức mà
chẳng thể giải thích. Lúc sau bỗng nhiên Tươi như phát hỏa, khuôn mặt
đỏ bừng rồi chuyển sang tái đi gì
uất giận. Tươi nói:
-Này các
chị đừng nhiều lời nhé! Đất đai là của nhà nước giao cho dân quản
lý. Chồng tôi cũng là con. Chồng
tôi có phận có phần. Đất này là đất của nhà tôi, không ai có quyền.
Chị Bình tức bực tiếp tục bằng
giọng kẻ cả:
-Con này còn
lý sự. Này! Chúng tao chưa ai ký
vào văn bản chuyển nhượng đất đâu nhé. Đất này vẫn thuộc quyền của bố mẹ. Nhà này
chúng tao làm . Biết điều chúng tao cho ở, bằng không ra khỏi nhà.
*
Chồng Tươi tên
Phương mới mất cách đây hơn năm, bởi căn bệnh hiểm nghèo. Từ lúc phát
bệnh đến lúc mất tại bệnh viện khoảng hai ngày. Ngày đầu Phương
không ăn uống gì cả, ngồi cạnh bàn, uống rượu. Hôm sau kêu đau đầu,
người nhà đưa lên bệnh viên song cũng không cứu được. Phương tắt thở
ngay trên bàn cấp cứu.
Ngày trước
họ đến với nhau cũng thật kỳ ngộ. Phương vốn bị khèo, bước đi tập
tễnh, người thấp. Phương có khuôn
mặt nhỏ, trán dô, cằm nhọn, vẻ láu cá. Mái tóc cúp cua nên trông Phương
có vẻ ngang ngạnh bất cần. Tuổi thanh niên mà Phương nghịch ngợm như con trẻ, ra đường hết
chòng người này, ghẹo người khác đặc biệt là đám thanh nữ. Đôi khi
các cô phải đỏ mặt vì sự tục tĩu của Phương. Đám trai tráng cũng
ngại không dây dưa với Phương vì sợ lôi thôi. Phương thôi học từ khi hết lớp 7 (lớp
cuối cấp hai trước đây), ở nhà vừa
làm ruộng rồi đi xe thồ. Ngày xưa ở làng có nghề xe thồ. Một số
người dân trong làng, trong đó có cả nữ giới dùng những chiếc xe
thống nhất, hoặc xe thiếu nhi Liên Xô chế thêm gióng, thêm cọc hàng ở
giữa thân xe, treo vào cọc mỗi bên một chiếc sọt to. Bằng cách này,
họ có thể chuyên chở vài tạ hàng.
Hàng chủ yếu là cát, gạch và vôi củ, đôi lúc cả lúa khi làng vào
vụ gặt. Tuổi ngoài hai mươi mà Phương chưa vợ vì cái tính ngịch ngợm
và dáng di cà nhắc.
Lúc ấy Tươi
cũng đã hai tư tuổi. Tươi người thấp, gầy, khuôn mặt nhỏ lệch một
phía, trán hẹp, tóc lúc nào cũng
như sơ rối, miệng hơi trễ, đôi mắt híp. Ở quê,
nếu không đi học, tầm tuổi này chưa
có người hỏi về làm vợ là báo động rồi.
Một buổi
chiều, khi từ lò vôi về, mặt mũi, quần áo Tươi lấm tấm bụi đất,
bụi vôi, đôi quanh sảo tòng teng trên vai, cả ngày nhặt vôi, xếp đá,
mệt đến nẫu người, nhưng Tươi vẫn có cảm giác khoan khoái, vừa qua
dốc thì gặp Phương. Lúc ấy Tươi quàng khăn chỉ hở hai mắt vô tư. Phương buông lời:
này Tươi ơi! Đi đâu mà vội mà vàng, mà xiên bụi rậm mà quàng đôi
chân…Tươi nhìn gã. Ai chứ Phương ở làng Cò thì Tươi biết . Gã nổi
tiếng vì thói bỡn cợt, ngang ngạnh ở trong vùng. Nhưng đôi mắt gã
sáng long lanh khi nhìn Tươi. Tươi chẳng trả lời, đôi chân bước nhanh
theo triền đê về nhà. Chuyện gặp
gỡ giữa hai người chỉ có thế, vậy mà hai đứa nên vợ nên
chồng. Thiên hạ xì xào bàn tán đúng là nồi nào vung ấy. Tươi nghe
chỉ cười thầm tự nhủ: ‘ Với Tươi điều quan trọng là có một tấm
chồng hợp lẽ, có đứa con để sau nay nhờ cậy lúc về già. Con gái
không lấy được chồng, ở vậy thành bà cô, như cây cau điếc. Sợ lắm! Mọi
chuyện khác Tươi không nghĩ đến. Tại sao con người cứ phức tạp hóa
mọi chuyện. Cứ đơn giản đi, dễ sống.”
Vợ chồng ở
với nhau hơn hai chục năm chưa bao giờ xưng hô anh anh em em. Phương gọi
vợ bằng mày, nhưng muốn vợ gọi bằng anh. Có bận Phương nói dỗi với
anh chị em nhà vợ: nhà em chưa bao giờ gọi em bằng anh.
Tươi hồn
nhiên: ít hơn người ta hai tuổi, cứ
bắt người ta gọi bằng anh. Cả nhà cười nắc nẻ vì chuyện ấy.
Cũng chả bao
giờ Phương tỏ ra cử chỉ quan tâm săn sóc vợ. Gã vô tư quá. Ngày đi
làm quần quật, tối đến bữa cơm
nhâm nhi chén rượu rồi cả đêm bới
lông tìm vết cứ như quên cái gì đó. Quên rồi lại nhớ, nhớ rồi lại
quên.
Có bữa điên
tiết gã chửi, đánh Tươi từ trong nhà ra đến ngõ, ầm ĩ cả xóm. Tươi
khóc sùi sụt kể lể: đấy các ông các bà coi. Tôi đẻ con cho hắn, nối
dõi tông đường nhà nó, chăm con cho nó, chiều nó như chiều vong. Ấy
vậy mà thi thoảng nó thượng cẳng chân, thượng cẳng tay, đánh tôi sây sẩm mặt mày thế này có
đáng không hở trời. Sau những cuộc cãi vã là mây mưa dồn dập. Có lần Tươi tức không
chịu. Phương thức đến khuya không
chịu ngủ, hết đi vào lại đi ra, dọa đi với đàn bà khác. Thương
hắn, Tươi lại chiều. Thế là cơm lại lành, canh lại ngọt.
Hàng
xóm nói: có mày chịu được hắn chứ chúng tao chẳng bao giờ. Không chồng,
không con cũng thôi.
Tươi
cười vui: bát đũa còn có khi xô nữa là vợ chồng. Mình quen rồi. Kệ
hắn. Rồi đâu cũng vào đấy. Chuyện bỏ vợ , bỏ chồng chẳng hay ho gì.
Đừng phức tạp mọi chuyện. Chuyện tình yêu là chuyện của mấy người lắm
chữ làm cho ra dáng. Tươi chẳng cần yêu vậy mà cũng có với nhau vài
mặt con. Với Tươi con cái là tất
cả. Tươi yêu chúng, lo lắng cho
chúng, thương xót chúng còn hơn cả bản thân.
Tươi
và Phương có với nhau bốn mặt con, ba gái đầu, đẻ cố được đứa con
trai. Lúc các con còn nhỏ, Tươi lăn ra làm như bống, lúc làm vôi, khi gánh cát, nhặt
nghệ, làm mấy sào ruộng. Ai thuê gì làm nấy chẳng nề hà. Vào dịp
trồng lúa, trồng lạc, có người gọi, Tươi
mặc quần áo mưa, khoác thùng phun thuốc sâu lội ruộng, tay cầm
cần đẩy, tay cầm vòi , phun thuốc sâu, mệt mỏi vì say thuốc. Vậy mà
tiền vào nhà khó như gió vào nhà trống, vợ chồng không hề có tích
lũy, thêm công nợ.
Mấy chị em
chồng thường ta thán: con Tươi không biết làm ăn căn cơ. Người ta làm giàu cho chồng cho con.
Đằng này làm như vậy mà sờ đến tiền vẫn không có. Phải vay tiền
chính sách để sống thì cũng chịu.
Những lúc
như vậy Tươi buồn bực lắm. Ai chẳng muốn giàu. Đấy! Làm như thế chứ
còn thế nào nữa. Bốn đứa con, thêm thằng chồng hay rượu , ăn uống
tiêu pha như củi lụt đâu còn gì để
dành.
Mấy đứa con
của Tươi học hết lớp bảy, rồi ở nhà đi làm. Nhờ người giới thiệu,
chúng vào tận Đồng Nai, Sài Gòn làm việc trong các công ty, lập gia
đình trong đó. Hàng năm cũng chẳng về nhà. Muốn về cũng chẳng có
tiền. Chúng gọi điện: bố mẹ vào đây ở với chúng con. Trong này nơi
tập trung đông người, dở ra cái gì cũng kiếm được ngày hàng trăm. Bố
mẹ ở ngoài đó, ốm đau chúng con lo lắng lắm.
Tươi: Đâu
cũng đất trời này thôi. Tuổi mẹ nói gì đến việc làm giàu. Các
con thương lấy bản thân, chăm sóc cho gia đình thế là mẹ mừng.
Bố mẹ ở ngoài này, có cháo ăn cháo, có rau ăn rau, không muốn xa quê
hương, có thiếu thốn chút ít, không chết ngay mà sợ. Tươi nói với con
mà nước mắt chảy ràn rụa, nhòe cả cái điện thoại di động loại rẻ
tiền con gái mua tặng.
Vậy mà hắn
trốn vợ, trốn con trong lúc thẳng Phong chưa có công ăn việc làm ổn
định, chưa thành gia thất. Còn nhớ Lúc Phương kêu đau dữ dội, Tươi
khóc. Phương nói: mày khóc cái gì! Tao không chết được đâu, lên viện,
uống vài liều thuốc là khỏi thôi. Vậy mà hắn bỏ hắn đi. Mới biết
mệnh con người mong manh lắm. Sống được một ngày là biết một ngày.
Sinh ra là để tủi, để đau, để vất vả, để trả nợ đời người. Ngồi
bên thi thể của Phương, Tươi khóc, khóc dữ dội, tiếng khóc nấc lên từ
trong lòng ngực. À thì ra, Tươi thương Phương lắm, cảm giác mất mát
khiến Tươi vô cùng đau xót. Giờ Tươi mới ý thức được điều đó. Sống
với nhau vài chục năm, có với nhau mấy mặt con còn gì, con chó còn
có tình huống hồ là con người. Phải đến cái lúc mất đi, Tươi mới hiểu
được rằng đã thương hắn, nhớ hắn, yêu hắn.
Phương mất,Tươi
cảm nhận được sự trống trải và quạnh quẽ mênh mông trong lòng, đôi
lúc ngộp thở. Thế mới biết cho dù có lúc nó điên, bạt cho Tươi mấy
cái tát, mắng chửi Tươi và cái mã nó xấu đui xấu hủi nhưng có nó,
vẫn có người đàn ông trong nhà,
chăm lo những công việc mặc nhiên của giới mày râu. Có nó đêm nằm ấm
áp. Mới thấy rằng nếu thiếu đàn ông, đàn bà đâu thể hoàn hảo.
Chiều nay, Tươi
mang cái máy bơm nước ra ruộng . Cả tháng không có hạt mưa nào, cây
trồng không thể phát triển vì thiếu nước. Tươi giòng ống nước xuống
mép sông, giật dây khởi động cho máy chạy. Vài tiếng đồng hồ, cái máy hộc lên mấy tiếng phình phịch…ịch…ịch rồi tắt
ngấm. Mệt và tức, Tươi đứng bất lực nhìn cái máy, bống chốc nhớ Phương
. Phải chi hắn còn sống, những công việc này hắn làm. Có bao giờ Tươi
phải mó tay. Đồ đểu! Tưởng sống với nhau cùng lo toan công việc, vậy
mà hắn đã vội đi.
Sở dĩ có
cái việc lân bang hàng xóm đồn ầm ĩ về Tươi, mấy chị em chồng áp
đáo tại nhà vì nghi ngờ Tươi có quan hệ lén lút với Hạnh.
Cách đây hơn
nửa năm, Tươi làm phụ vữa cho nhóm thợ xây. Gọi thế cho oách thôi chứ
họ chỉ có ba người, nhận làm những công trình nhỏ như tường rào,
nhà bếp, chuồng lợn, bể…Thật ra Tươi dẫu không làm phụ nề vẫn đủ
ăn. Nhưng còn cái khác buộc Tươi phải làm: thứ nhất Tươi vốn quen lao
động chân tay, nhàn tản là cảm thấy mệt mỏi; Thứ hai Tươi còn thằng
con chưa lo được gia thất cho nó. Tươi
muốn có chút ít dành cho các con, dành cho mình lúc lâm chung,
chị em chúng khỏi tỵ nạnh đến mất
chị , mất em. Mọi người bảo Tươi lẩn thẩn, lẩm cẩm cũng được.
Hạnh là thợ
cả của tốp thợ đó, rất quan tâm đến Tươi. Đôi mắt Hạnh đăm đắm lộ
rõ cảm thông chia sẻ với Tươi. Đặc biệt vào những lúc trời nắng dữ
dội và oi bức, Tươi vận quần áo bảo hộ màu ghi bạc phếch vì vữa
vôi, xi măng, chân đi ủng, khom lưng cầm xẻng, xúc từng xẻng cát nặng,
có lúc nhảy cả vào cối vữa dùng chân nhào, mồ hôi mồ kê chảy ướt
đẫm người. Một mình phụ vữa cho ba thợ xây quả là công việc nặng
nhọc. Hạnh bỏ dao bay, ra phụ với Tươi.
Lúc Hạnh nhắc người trong đội ra
cùng Tươi làm vữa. Không như những thợ cả khác hay cáu gắt, với Tươi, Hạnh dùng
thứ ngôn ngữ thật trìu mến
và cảm thông: ” Mệt rồi hả, nghỉ tí đi. Tôi đỡ cho.. Ra làm cốc nước
mát đi! Thắng ra cùng cô ấy làm vữa. Làm phải biết giữ sức. Có mẹo
mới làm việc được lâu dài…..vv.” Những cử chỉ chăm sóc và sự thông cảm của Hạnh làm Tươi có lúc
thấy lòng vợi đi sự mệt mỏi, nhưng sự quạnh quẽ lại lớn lên.
Hạnh giúp Tươi
dựng lại căn bếp bằng gạch cay. Tất nhiên vật liệu hoàn toàn của Tươi.
Công thợ Hạnh chỉ lấy chút ít dùng trả cho thợ em.
Vào những
buổi mưa dầm, vắng việc, Hạnh lên
nhà Tươi chơi, ngồi lâu lâu bên cái bàn trà làm bằng gỗ xà cừ đã
mọt, uống nước chè vặt.
Tất cả chỉ
có thế. Miệng nhân gian ác độc cứ thêu dệt nào là Hạnh cho Tươi
tiền. Nào là bắt gặp hai đứa đi xuống dốc xuôi. Người ta đàn bà
góa, không ý tứ gì, lên nhà người ta ngồi lì làm gì. Người ta nhìn
Tươi cười cợt, đồn thổi một thành trăm, thành ngàn, làm Tươi cứ như
người mắc tội.
Có người tỏ
ra thông cảm với Tươi nói: các công các bà rỗi việc? Sao lại cứ chích vào lòng người ta thế?
Trông người ta thế mà không thương!
Chồng mất. Các con đi xa cả. Người ta thật cô quạnh. Mà có ai
nhìn thấy người ta trai trên gái
dưới không? Kể cả cô ấy có ai quan tâm đi nữa, thì đã sao nào? Con người chứ có phải gỗ đá đâu! Sống
với nhau phải có chút tình chứ. Để mà sẻ chia mất mát và cảm
thông. Những kẻ phá hoại hạnh phúc của người khác mới có tội.
Có người
bâng quơ: gớm xét nét quá. Bây giờ nhà nghỉ đầy ra kia. Có ăn mỡ mới
thương đến mèo. Con người với nhau sao cạn tình đến thế, vô cảm và
cay nghiệt đến thế.
Vào những
buổi tối, sau một ngày làm lụng mệt nhọc trở về, Tươi vội lấy nồi
cơm điện, rửa, xúc bơ gạo nấu. Có một mình nên Tươi thường nấu một
bữa ăn hai bữa. Ăn cơm một mình dẫu có thịt cá, nem công chả phượng cũng chả thấy ngon. Tươi
trệu trạo nhai nuốt từng miếng cơm, dùng muôi múc canh đưa lên
miệng húp từng ngụm nhỏ. Canh đã
cho nhiều mì chính mà sao đắng ngắt. Có lúc Tươi ngước nhìn tấm ảnh
chồng. Trên ban thờ, Phương nhìn Tươi lạnh lùng và nghiêm khắc. Nghĩ
đến sự quan tâm của Hạnh, Tươi giật mình. Tươi vội đứng dậy, lấy nén
nhang, thắp, đôi mắt nhìn bức ảnh với ánh mắt như sám hối. Tươi
thành khẩn: “ Nam mô a di dà phật…Nam mô a di đà Phật…Các con của ông
giờ đi xa cả. Ở nhà chỉ còn mình
tôi. Tôi cũng định đi với các con, nhưng còn đất hương hỏa. Vả lại
còn thờ ông. Ông sống khôn, chết thiêng, phù hộ độ trì cho các con
mạnh khỏe, làm ăn phát đạt. …”. Tươi khấn khứa, đồng thời nhìn lâu lâu vào
tấm ảnh đẻ trên ban thờ. Tấm ảnh đã vương bụi, đôi mắt người mất
dường như vẫn đắm đắm, lạnh lùng, nghiêm khắc. Tươi hoảng sợ, chạy ra
bên ngoài, lâu lâu mới hồi tâm.
Tươi thôi
không theo gánh thợ xây làm phụ vữa. Hạnh hỏi: sao không đi làm ?
Tươi nói:
người ta dị nghị. Hạnh cũng có thể vạ lây, mất công mất việc. Ngần
này tuổi đầu rồi, nghe người ta đàm tiếu, đau lắm. Hạnh cũng đừng
đến nhà Tươi chơi nữa. Chúng ta không nên gặp nhau. Hạnh thở dài. Lòng
tê dại. Ánh mắt xa xăm chợt buồn.
Vào một
chiều, Tươi khoác bình bơm thuốc sâu
về nhà, treo vào cái móc tường bếp. Người Tươi nóng ran như hòn than,
đầu óc quay cuồng. Không kịp thay quần áo Tươi nằm lăn ra giường, mê
man. Trong cơn mê sảng, lúc Tươi nhìn thấy lũ con ở bên đang lo lắng
nhìn mẹ, dõi theo từng hơi thở của mẹ. Tươi thấy tội nghiệp cho
chúng, như những con cò lặn lội đường xa, tha phương cầu thực kiếm
sống. Lòng Tươi trào dâng niềm thương xót lũ cò con. Tươi ú ớ : mẹ
có tội với các con! Mẹ không thể lo cho các con được nhiều hơn, giúp
các con có cuộc sống với công việc ổn định tránh được mọi sự bất
ổn. Mẹ không đáng mặt làm mẹ của các con. Lúc Tươi thấy mọi người
đang cười cợt, dè bỉu. Những lời nói của họ như kim châm vào da thịt
làm Tươi cảm thấy xa xót vô
cùng. Bừng tỉnh, Tươi gắng gượng ra
bên bàn, với tay lấy tích nước , rót nước nguội vào cái cốc nhựa ,
uống ừng ực. Bất giác Tươi nhìn lên bức ảnh. Khuôn mặt Phương lạnh
lùng vô cùng. Mệt mỏi, Tươi quay lại giường nằm, tiếp tục mê man. Tươi
chập chờn nhìn. Có ai đó đến bên giường, đứng nhìn Tươi, nói với Tươi
bằng giọng ngạo nghễ của kẻ quyền uy đầy ma lực: này nói cho cô
biết. Cô chỉ là của tôi. Chỉ là của tôi thôi !Biết không! Tươi choàng
tỉnh. Bóng người với khuôn mặt lạnh lẽo ấy cũng biến mất.
Tươi vội
vàng ngồi dậy. Trời ơi! Giá có lũ con ở bên.Chúng sẽ lấy nước cho
mẹ uống, bón cho mẹ thìa cháo loãng. Chúng sẽ sa sót cho người đã
mang nặng đẻ đau ra chúng, nuôi chúng lớn. Tươi muốn gọi hàng xóm,
nhưng chợt nghĩ tới những lời đàm tiếu lại thôi. Tươi thấy tủi thân,
quạnh quẽ, mệt mỏi và trống trải vô cùng. Chẳng có ai cả. Chỉ thấy
có cái bóng của Tươi đơn côi nhập
nhoạng rũ rĩ in trên tường. Hưng
Yên tháng 3 năm 2016